Tu'ufa'atasia Leo o Nuu: State of the Children Co-design blog: Vaega II

I le vaega lona lua o le State of the Children Co-design process blog, matou te su'esu'eina le totonugalemu ma fafo o le faiga fa'atasi-ma pe fa'afefea ona a'afia ai lipoti ma i latou na auai.

 

Fa'ata'ita'i fa'ata'ita'i a le fafine i luga o le fa'aoso, fa'ase'e e aofia ai vali vai o le teine ​​aapa atu i fetu
Uosigitone STEM na taloina le 50+ matua ma tagata tausi mai le setete atoa e fesoasoani i le fuafuaina o le 2023 State of the Children lipoti. Mo le ono masina sa latou feiloai ai i luga o le initaneti e faasoa atu aafiaga eseese i le tausiga o tamaiti e i ai manaoga faapitoa, tamaiti e le o nofoia, ma i latou e tautatala i gagana e ese mai le Igilisi i le fale. O lipoti fou e atagia ai o latou leo ​​ma aafiaga, e aofia ai a latou tauiviga ma o latou manumalo. Ata fa'aaitalafu: Shutterstock

"Washington STEM ma a matou paaga e galulue ina ia 'maua e tamaiti uma le avanoa i se olaga fiafia' e ala i le galulue e faʻateleina le faʻatupeina o le setete mo polokalame tutusa o le tausiga o tamaiti ma taui talafeagai mo le tausiga o tamaiti, fautuaina mo faiga faʻavae e lagolago ai aiga faigaluega, ma faʻamalosia le galulue faatasi ma aiga, tagata tausi ma'i, tausi ma'i, ma isi paaga a le nuu.”

—Faamatalaga Vaaiga, Setete o Tamaiti 2023

Fa'ailoaina o a'oa'oga fa'ale-aganu'u ma le “aiga”.

Fai kuki ma Tinamatua. Aoaoina o le tatalo a o lei aai. Fa'ailoa po o fea vine e saogalemu e 'ai. O fa'ata'ita'iga uma ia o a'oa'oga fa'ale-aganu'u tatou te a'oa'oina i le fale ae tatou te le'i laa atu i totonu o se potuaoga.

O su'esu'ega fa'aa'oa'oga ua iloa e fa'amuamua a'oa'oga i totonu o a'oga nai lo a'oa'oga e tupu ile aiga, lea e masani ona fa'aa'oa'oina fa'ale-aganu'u. E mafai ona aofia ai tala e uiga i talatuu ma talafaasolopito o aiga, gagana, sauniuniga o meaai, ma faiga faalelotu.

E pei ona talanoaina i le a blog muamua, Uosigitone STEM o lo'o fa'aogaina metotia su'esu'e fa'ata'ita'iga fa'apitoa e tu'ufa'atasia ai fa'amatalaga fa'alaua'itele ma leo i le su'esu'eina o faiga le tutusa i totonu o le faiga o a'oa'oga. O lenei faiga e vala'aulia ai le poto fa'aleaganu'u, fa'ata'ita'iga i totonu o aiga, ma mea na tutupu e fa'atutusa ai fa'amaumauga fa'atele e masani ona maua i lipoti ina ia sili atu ona atagia ma fa'agasolo ai fa'amuamua a tamaiti ma aiga eseese.

E ala i le fa'aogaina o metotia su'esu'ega fa'apitoa e pei o fa'atalanoaga, su'esu'ega, vaega e taula'i, ma fa'alogo fa'alogo e mafai ai ona tatou malamalama atili i fa'alavelave fa'apitoa o lo'o feagai ma tamaiti a'oga i a'oa'oga K-12 STEM ma a'oa'oga fa'avae e muamua atu: a'oa'oga vave ma tausiga.

Nuu o ni Tagata e umia le Poto

O Henedina Tavares ose tagata su'esu'e a'oa'oga i le Iunivesite o Uosigitone ma sa avea muamua ma Paaga Fa'alapotopotoga i Washington STEM. Sa ia fa'afaigofieina sauniga fa'atasi na faia ai le 2023 Setete o Tamaiti (SOTC) lipoti.

“O faiga faapaaga masani su'esu'e e le o taimi uma e aofia ai leo o tagata e a'afia i su'esu'ega. O fa'amaumauga fa'afuainumera na'o ia e le ta'u maia le tala atoa,” o lana tala lea. O se faiga su'esu'e e fa'atatau i nu'u fa'alaua'itele e fa'ailoa ai o nu'u ma aiga o ni “tagata taualoa-tagata-malamalama ma foafoa,” ma o latou aafiaga ma tala e mafai ona fa'amatalaina ai le 'aisea' i tua atu o su'esu'ega.

Ina ua oʻo i le taimi e faʻafouina ai lipoti a le Setete o Tamaiti Aʻoga ma le Tausiga, Washington STEM na valaʻaulia matua, aiga ma tagata tausi-aemaise lava tamaiti e iai manaʻoga faʻapitoa-e fesoasoani i le faʻatulagaina o lipoti. O lea na maua ai le avanoa mo tagata lautele e fa'ailoa ai fa'amaumauga o le a aofia ai i lipoti, fa'apea fo'i le talanoa e uiga i fa'alavelave sa feagai ma i latou i le taumafai e maua le tausiga o tamaiti. Ae e le'i gata ai iina.

O a latou tala e masani ona faʻaalia ai faʻalavelave moni e pei o le agavaʻa, faʻailoga lanu, ma faʻalavelave tau tupe poʻo le ofisa pule. O nei ituaiga o fa'amatalaga faanufau e mana'omia e fa'ailoa ai faiga fa'avae e suia ai olaga mo i latou e masani ona le amana'ia i le amataga o a'oa'oga: aiga e iai tamaiti ei ai mana'oga fa'apitoa, tamaiti lanu, tagata malaga ma tagata sulufa'i, po'o aiga e le tautala Igilisi i le fale.

Fai mai Tavares, “Na matou talosagaina foi nei matua ma tagata tausi maʻi e taʻu mai ia i matou pe o le a le latou maufetuunaʻi ma pe faʻafefea ona faʻaalia lo latou nuu mo le tasi ma le isi. E taua le fa'atotonugalemu o le fiafia i lenei fa'agasologa-e le o le va'ava'ai i taimi uma i se tioata 'le atoatoa' ae ia fa'ailoa le malosi ua uma ona i ai i se nu'u."

Na toe manatua e se tasi o fautasi ma se matua, o Danna Summers o le King County, se felafolafoaiga sa la faia ma se faiaoga sa matua taua ia te ia. “E loto maaa la’u tama. Ae i se tasi taimi na fai mai ai se faiaoga ia te au, 'E i ai sau tamaitiiti ma le meaalofa o le iloaina o le mea e manao ai. O lea la ua na ona matou aoaoina o ia i le auala e feutagai ai pe faailoa atu ai ona manaoga.' E masani ona ou faalogo i ona tapulaa—'e le mafai ona ia faia lenei mea, e le mafai ona ia faia lena mea'. E seasea ona faalogo mai se tasi e taʻu mai ia te aʻu le mea e MAFAI ona ia faia!”

Co-design: fausia le faatuatuaina ma le faamalosia o nuu

O le faiga fa'atasi e le na'o le faia o se lipoti-ae fa'atatau i le fausiaina ma le lagolagoina o nu'u o lo'o i ai nei ma fa'amautinoaina o latou leo ​​e logoina le faiga fa'avae ma fa'asalalauga.

Na lipotia mai e le au faifaʻatasi e faʻapea o nei talanoaga na fesoasoani e fausia le faʻalagolago e manaʻomia mo i latou e lagona ai le toʻa e faʻasoa o latou aafiaga. O a latou tala e masani ona faʻaalia ai faʻalavelave moni, e pei o le agavaʻa, faʻailoga lanu ma mea tau tupe poʻo faʻalavelave faʻapitoa. O nei ituaiga o fa'amatalaga faanufau e mana'omia e fa'ailoa ai faiga fa'avae e suia ai olaga mo i latou e masani ona le amana'ia i le amataga o a'oa'oga: aiga e iai tamaiti ei ai mana'oga fa'apitoa, tamaiti lanu, tagata malaga ma tagata sulufa'i, po'o aiga e le tautala Igilisi i le fale.

fa'asologa o sikuea felanulanua'i mo le fa'atalanoaga i luga ole laiga
Meafaigaluega i luga ole laiga e mafai ai ona fa'asoa manatu ma fefa'asoaa'i manatu i taimi o fa'ata'ita'iga fa'atasi e mafai e tagata su'esu'e ona tu'ufa'atasia mulimuli ane i lipoti a le Setete o Tamaiti.

Tagata auai e fai ma Paaga Su'esu'e

Mai ia Aukuso 2022 ia Ianuari 2023, na feiloai ai le au faʻapipiʻi mamanu i masina taʻitasi i luga ole laiga. O ulua’i sauniga sa aofia ai ma musumusuga mo i latou e fa’asoa a latou miti mo le lumana’i o fanau, lea na maua ai le avanoa e talanoa ai i fanau i o latou olaga, pe o se matua, tausi, po’o se faiaoga.

“O le fesili atu e uiga i a latou miti mo a latou fanau e mafai ai ona latou taulai atu i le olioli i nei mafutaga, e ui lava i luitau atonu latou te feagai,” o le tala lea a Tavares.

O nei sauniga sa fa'avae mo le fausiaina o le fa'atuatuaina o sui auai ma fa'ailoa se va'aiga fa'atasi mo le lumana'i, lea e mafai ona galulue fa'atasi ai le au faifa'atasi. A'o su'esu'e loloto e le au fa'ata'ita'i fa'atasi le fa'agasologa o le fa'agasologa, na fa'aalia mai ai ni fa'amatalaga taua tele. Fai mai Tavares, "O taunuʻuga o suʻesuʻega na matou manaʻo ai-faʻailoaina va i faʻamaumauga ma pa puipui i le vave mauaina o aʻoaʻoga-na oʻo mai i le faiga o le fausiaina o mafutaga."

O loʻo i lalo nisi o faʻataʻitaʻiga o faʻamatalaga na aliaʻe e ala i le faʻagasologa faʻatasi:

Fa'afitauli ua fa'ailoa mai e le au faifa'ailoga,
aofia ai i le lipoti a le Setete o Tamaiti

Tu'u ese fa'amaumauga o tagata

O le mea e le o siaki, e le fuaina. Tamaiti e iai mana'oga fa'apitoa, tamaiti e le'i nofoia, tamaiti mai aiga mai fafo/tagata sulufa'i, ma i latou e tautala i gagana e ese mai le Igilisi i le fale e le o siakiina i fa'amaumauga a le setete atoa. O le lipoti e aofia ai talosaga mo ofisa o le setete e siaki nei fua.

Pa puipui i le tulaga maualuga o a'oa'oga vave ma le tausiga

Fai mai se tasi tina e tatau ona ia teena se siitaga manaomia tele o totogi i le galuega ona o le a le agavaa ai o ia mai le polokalame a le setete o Aoga Amata ma Fesoasoani (ECEAP). O le isi na lipotia mai e le'i mae'a lana tikeri i le kolisi ona e le mafai ona ia mauaina le tausiga o tamaiti e fa'aoga ai ana vasega eseese i le kolisi.

Filifili i le va o le alualu i luma o galuega poʻo le tausiga o tamaiti

O totogi mo le a'oa'oga amata ma le aufaigaluega tausi e latalata i le mativa, e faigata ai ona fa'afaigaluegaina ma taofi tagata faigaluega agavaa e mana'omia e tausia a tatou fanau. E le gata i lea, i le taimi o faʻamaʻi, 13% o polokalame tausi tamaiti tapunia i le setete atoa, e masani ona o le le lava o tagata faigaluega. O le lipoti a le SOTC o loʻo aofia ai le faʻatusatusaina o totogi o faiaoga faʻataʻitaʻi ma aoga faʻataʻitaʻi ma le valaau e faʻateleina totogi ma tulaga lelei aʻo tausia le aufaigaluega eseese.

Tulaga tutusa ma le va'aiga o le lumana'i

O le fa'amatalaga o le Equity Vision na fatuina mai se talanoaga manino e uiga i tulaga taua o tagata auai. Nai lo le manatu o se seti tutusa o tulaga faatauaina, o lenei talanoaga na mafai ai e tagata uma ona i ai se leo ma malamalama i le mea latou te eseese ai ma mea latou te tutusa ai.

Sa talosagaina le au faifa'atasi e tomanatu i le faagasologa o le fa'amatalaina o tala ma pe a latou maua le lagolago latou te mana'omia e tusia ai a latou tala. E aofia ai i totonu o le Lipoti faaitulagi a le Setete o Tamaiti.

(Laumatua) O ai a'u (tusi) Aisea ua e i ai iinei (Ogatotonu) Aisea ua ou popole ai (Fa): Aisea e taua ai lenei mea ia te au, oe, ma lo'u nuu (Pinkie): Fesili: O le mea lea ou te manao ai ia te oe (faitulafono) e fesoasoani

"E seasea manatua e tagata faʻamaumauga-ae latou te manatua lau tala."

O Sonja Lennox o se Ulu Amata Matua Amapasa. Na vala'aulia o ia e fa'aalia i le SOTC co-design session e fa'asoa ai ona aafiaga ma fautua i tagata auai e uiga i le fa'amatalaina o tala. Sa ia talanoa e uiga i le auala e saunia ai a latou tala mo se faʻasalalauga faʻasalalauga, e pei o le molimau i le iloiloga a le komiti i Olympia.

Fai mai Lennox, o le taimi muamua na ia ave ai lana tama i lana aoga faataitai a Head Start, e tagi ma tagi. Ae na ia fai mai sa galulue faatasi faiaoga ma ia e faafilemu o ia. “E oo atu i le aoga faataitai, o ia lea e fai atu i isi tamaiti pe a latou le fiafia, 'Ei, o le a lelei. O le a ta faitau tala, ona oo ai lea i le taimi o le aoauli!'” Fai mai a ia a aunoa ma faiaoga o le Head Start e i ai le tomai ma le taimi e fesoasoani ai ia te ia e fetuutuunai ma maua le mautinoa, atonu e auina atu o ia i le ofisa o le puleaoga mo le galue pe a maua. i le aoga faataitai.

Sa ia faamatala mai, “O tala faafaufautua e ese mai le talanoa ma se uo. E tatau ona tatou mafaufau e uiga i le faʻamoemoe o le faʻamatalaina o le tala, ma o le a le taua o le aofia o loʻo e faʻasoa atu i ai?

 

O le “Togafitiga a Beyonce”: pulea le auala e faamatala ai le tala a se tasi

Ma e ui o le faamatalaina o se tala patino a se tasi e mafai ona avea o se meafaigaluega fautua malosi, e mafai foi ona tuua ai se tagata e lagona le vaivai. O le fa'agasologa fa'atasi e iloa ai i aso ua tuana'i, e le'i iai i taimi uma le pule a tagata su'esu'e i le fa'asoaina atu oa latou tala.

"O se suʻesuʻega faʻataʻitaʻiga faʻapitoa e mafai ona faia [...] agai atu i suiga faʻale-aganuʻu o le avanoa lea e malamalama atili ai pe faʻafefea e tagata taʻitoʻatasi o loʻo oʻo i le suiga o le lala sooupu e suia ma o mai e faʻalavelave ma aʻafia ai avanoa fou ma seti o sootaga i taimi patino.
—Megan Bang, Su'esu'ega Fuafuaga Auai ma Fa'amasinoga Fa'aa'oa'oga, 2016.

Ae fa'atasi ai ma su'esu'ega fa'a-fa'alaua'itele i le lautele, ma fa'atasi ai ma le fa'ata'ita'iga fa'apitoa, o le puipuia o tagata auai fa'atasi ma le le fa'ailoaina o le fa'amuamua sili. O le au faifa'atasi latou lava e filifili pe fa'afefea ona fa'asoa a latou tala. Na faapea mai Shereese Rhodes, o se matua i le Itumalo o Pierce, “Ou te le manaʻo e taʻu atu e uiga i le tala a laʻu tama ona vaai lea o sii mai i luga o se pasi Metro. Ou te manaʻo i le 'Togafitiga a Beyonce'-e te iloa, e leai se mea e alu e aunoa ma lana toe iloiloga!”

Susan Hou o le Iunivesite o Washington Community Research Fellow ma o se sui o le Washington STEM's SOTC co-design team. "O le faʻagasologa faʻatasi e toe faʻafoʻi ai leo o tagata e sili ona aʻafia i faiga faʻalavelave-e mafai ona latou taʻuina patino mea e manaʻomia ona sui. O lenei faiga e toe suia ai le tele o tausaga o le atinaʻeina o faiga faʻavae pe a faʻatulafonoina tulafono ma faiga faʻavae e aunoa ma le mafaufau pe faʻafefea ona aʻafia ai nuu,” o lana tala lea.

O le fa'agasologa o le mamanu fa'atasi na aofia ai fo'i se fa'aliliu gagana fa'aSipaniolo fa'atasi ma le fa'afoega o gagana e lua, ina ia mafai fo'i e sui auai e tautala fa'aSipaniolo ona auai i taimi moni. Fai mai Tavares, "E masani lava, e le aofia pe fa'afilemu le au tautala Sipaniolo ona e leai se tasi na lagaina le mataupu o le faaliliuga ma e leai se faamoemoe e aumai i latou i le avanoa."

O Irma Acosta ose tausi fanau ile Itumalo o Chelan e tautala faaSipaniolo ma fa'alagolago ile fa'aliliuga fa'atasi e auai i le faiga fa'atasi. E uiga i lenei mea na ia fai mai ai, "Na ou lagona le taliaina ma o se avanoa na faia mo se tasi e pei o aʻu."

Fausia avanoa fou ma mafutaga fou

Ia Tesema ma Ianuari 2023, na fono ai le vaega faifa'atasi e fa'amae'a iloiloga mulimuli o lipoti a le SOTC na latou fesoasoani i le fa'atulagaina ma tu'uina atu manatu i le fa'agasologa atoa. Ina ua fesiligia e faʻamatala i upu 1-3 o latou lagona e uiga i le faʻagasologa o le mamanu, na latou lafoina: "Fesoʻotaʻiga. Fa'auau. Mafaufau loloto. Malosi. Fa'aaloalo. Faalagolago. Tausiga. Fa'amatalaga. Ua ausia”.

Ona sosoo ai lea ma se mea e soli aisa: “O le a le mea e tasi na e faia e tausia ai oe lava i lenei tausaga ua mavae?”

"O le faalogo atu i lenei vaega o tautala, o nisi taimi e uiga i tauiviga patino, na ou maua ai se lagona o le ofo ma le maofa - o le matou vaega faʻatulagaina e matua tamaoaiga i le poto masani ma le agaalofa ma o latou malamalama o loʻo tuʻufaʻatasia i lipoti a le STOC."
—Soleil Boyd, Ofisa Sinia Polokalama mo A'oa'oga Amata

O tali na amata mai i le faia o se siaki fa'aletausaga fa'afoma'i na i'u ina fa'aolaina ai le ola, i le fa'atulagaina o le tausiga fa'aleagaga ina ia maua e se tina ua vaivai le taimi e malolo ai ma toe fa'aleleia. Fai mai le isi tagata fai mamanu na te faatauina ni meaalofa o aso malolo mo tupulaga talavou i le lotoifale ma e aofia ai lana tama teine ​​i le faatauga, "O lea na te iloa ai le mafuaaga o le vaitau." Fai mai le isi tina na amata ona ia talitonu ia te ia lava ma taumafai i mea fou. “Na ou tusia ni tusi se lua ma talosaga mo se galuega ou te manaʻo ai. Ua ou fiafia ua amata ona ou peti ia te au lava.”

Dr. Soleil Boyd, PhD. o le Washington STEM's Senior Program Officer for Early Learning and Care ma sa ta'ita'ia le faiga fa'atasi. "O le faalogo atu i lenei vaega o tautala, o nisi taimi e uiga i tauiviga patino, na ou maua ai se lagona o le ofo ma le maofa - o la matou vaega faʻatulagaina e matua tamaoaiga i le poto masani ma le agaalofa ma o latou malamalama o loʻo tuʻufaʻatasia i lipoti a le STOC," o lana tala lea.

Sa matauina e Susan Hou, “O le totonugalemu o le olioli i o tatou aafiaga o le olaga e le gata ina faamaloloina, ae o se auala e manatua ai lo tatou maufetuuna'i. E taua tele lenei mea mo nu'u ua fa'atauva'a-ia manatua mea sa latou faia i taimi uma ina ia ola ai. E le na o le tali atu i tauiviga ua tuanai, ae o loo latou fuafua mo o latou lumanai.”

E ui ina fa'ai'u sauniga fa'atasi i le amataga o le 2023, e to'atele tagata na auai ua faia faauoga ma fuafua e fa'aauau le feiloa'i pe auai i vaega fa'afaufautua.

"O le faʻasologa o codesign e le naʻo le faia o se lipoti-e faʻatatau i le iloa ma le faʻamalosia o nuʻu malolosi o loʻo siomia ai i tatou."
—Henedina Tavares

“O le faiga fa'ailoga e le na'o le faia o se lipoti-e uiga i le fa'ailoaina ma le fa'aolaina o nu'u malolosi o lo'o siomia ai i tatou," o le tala lea a Tavares.

I le taimi o le vasega talu ai, na tusia ai e le au faifaʻatasia ni fuaiupu e uiga i o latou aafiaga, ma tuʻufaʻatasia i se solo:

Ou te tali atu aʻu i tupulaga o le lumanaʻi,
ia i latou e le iloa lo’u igoa,
ae o ai na te lagonaina le galulolo o a’u amioga.
O lo'o fa'aputu le tagamea, ua fa'atupula'ia ipu—
e mafai ona latou faatali.
E iai se isi la'u fonotaga fa'atosina...
Komiti, fono, komiti faafoe ma komisi.
O lo'o ou suia le lalolagi e tasi le PowerPoint fa'aaliga i le taimi.

##
Aoao atili e uiga le faiga fa'atasi ma su'esu'e le Tulaga o Tamaiti lipoti faaitulagi ma dashboard.