O le tu'ufa'atasia o fa'asaienisi i potu a'oga tulagalua e maua ai se tufatufaga mulimuli ane

Washington State LASER o lo'o fesoasoani i tulaga fa'asaienisi tulagalua e toe fo'i mai! O le fa'asaienisi tulagalua o le ki lea i le atina'eina o tamaiti a'oga lelei e mafai ona folau i se lalolagi ua televave suiga: mai le puleaina o latou soifua maloloina ma fale, i le malamalama i se siosiomaga suiga.

 

 

lima e uu lau lau

Mai le natura savali i le "mata'ituina mea ofoofogia"

E te manatua le taimi muamua na e pikiina ai se laulaau? Atonu e lua pe tolu ou tausaga ma su'esu'e i fafo. Masalo na e matauina lona foliga tulaga ese, ma pe a ma'i-mamago pe susu. Atonu na fesoasoani se tagata matua ia te oe i le faia o se penivali e solo ai ona veins ma na e iloa ai o auala na e maua ai e laulaau ni meaʻai—e pei lava o tagata.

Faamalo-na e faia le faasaienisi!

O le "mata'ituina o mea ofoofogia" o le auala na fa'afeiloa'i ai le to'atele o i tatou a'oa'oga faasaienisi, sosoo ai ma le faia o fesili, faia o suʻesuʻega poʻo suʻesuʻega manatu, ma aʻoaʻo e faʻamatala manatu o se tasi. Ae i totonu o potuaoga tulagalua i le setete atoa e maua e tamaiti aʻoga, i le averesi, 1.5 itula o aʻoaʻoga faasaienisi, mai le 30 itula potuaoga i vaiaso taitasi. O le taunuuga e le o saunia tamaiti aoga mo le faasaienisi i togi maualuluga.

O Tana Peterman o le ofisa o polokalame mo le k-12 aʻoaʻoga i Washington STEM, lea e taʻitaʻia le Leadership and Assistance for Science Education Reform (LASER)* Alliance. LASER ma le OSPI e talimalo uma i luga ole laiga webinars e fesoasoani i faiaoga tulagalua ma taitai aoga fai le mataupu mo mea sili atu fa'asaienisi i totonu o potuaoga k-5. O lo'o ofoina atu fo'i e le LASER ni puna'oa i luga ole laiga ma ta'iala e tu'ufa'atasia ai fa'asaienisi i fa'asologa o potuaoga ua uma ona fa'atumu.

O la latou webinar talu ai nei, "E manaʻomia le toe foʻi mai o le Science Elementary", e faʻatatau i le faia o lena mea: e ala i le faʻamalamalamaina o faʻataʻitaʻiga mai itumalo aoga i le setete lea e sili atu ai faiaoga tulagalua i le tuʻufaʻatasia o mataupu faasaienisi i le numera ma lesona faitau.

Fai mai Tana Peterman, “Faatasi ai ma le faasaienisi tulagalua, matou te tuuina pea fesoasoani i luga o se faiga e manaomia ai le taotoga o fatu. Matou te talanoa e uiga i le aʻoaʻoina o le tamaititi atoa, ae matou te fai atu pea ia i latou e aʻoaʻo i silos.

muppets i ofutino falesuesue
E le masani ona amata Saienisi i totonu o le fale suesue. E amata i le matauina o mea tutupu, fai fesili, faia o suʻesuʻega, faia o faʻataʻitaʻiga, suʻesuʻeina faʻamaumauga, fausia faʻamatalaga ma faʻataʻitaʻiga fofo. (c) Muppets a Jim Henson. Punavai: YouTube

Fa'asaienisi amataga faavae

I lona autu, o le saienisi o loʻo matauina ma faʻamalamalamaina le lalolagi o loʻo siomia ai i tatou-o se mea ua saunia lelei tamaiti e fai faʻafetai i lo latou fia iloa.

O Michelle Grove o le faamaopoopo fa'asaienisi mo Educational Service District (ESD) 101 i Spokane ma e 25 tausaga o lona poto fa'afaiaoga, e aofia ai le biology, kemisi, ma le tino. O ia foi o le fa'atonu LASER mo le itu i matu sasa'e ma le fa'atonu fa'atasi a le setete atoa.

“O le a’oa’oina o le faasaienisi i vasega tulagalua o le faavae lea o mea uma e mulimuli mai. A aunoa ma lea mea, o le a le toe fiafia tamaiti ona le toe fa'alogoina lea. Tusa lava pe tuʻuina atu ia i latou tomai faʻasaienisi maualuga i le ogatotonu ma le aʻoga maualuga, e aunoa ma na tomai faʻavae, e pei o le taua o faʻamatalaga faʻavae faʻamaoniga, o le a latou tauivi e alu ese mai la tatou k-12 faiga o ni tagata matutua e aʻoaʻo faasaienisi. Na ia faamamafaina o lona uiga o le malamalama o le saienisi e le na o le galue i totonu o se fale suesue, ae o le fuafuaina ma le faia o suʻesuʻega, foia o faʻafitauli, fatuina o faʻataʻitaʻiga, suʻesuʻeina ma faʻamatalaina faʻamatalaga, fausiaina o faʻamatalaga, ma le fuafuaina o fofo.

“E o’o atu i le taimi o lo’o i ai le fanau i aoga maualuluga, i le tulaga o a’oa’oga fa’asaienisi, o lo’o i ai le ‘maua’ ma le ‘ua-leai. O tamaiti e leai ni aʻoaʻoga faasaienisi i aʻoga tulagalua poʻo aʻoga tulagalua e mafai ona paʻu i tua pe aloese mai vasega faasaienisi, ma mafaufau, 'Ou te le lelei i le saienisi.'
- Lorianne Donovan-Hermann, Fa'asaienisi Coordinator i le ESD 123

Lorianne Donovan-Hermann, faamaopoopo faasaienisi mo le ESD 123 i Sautesasae Uosigitone ma Southeast LASER Alliance Faatonu, fai mai, “E oo atu i tamaiti i le aoga maualuga, i le tulaga o aoaoga faasaienisi, o loo i ai le 'maua' ma le 'leai'. . O tamaiti e leai ni a'oa'oga fa'asaienisi i a'oga tulagalua po'o a'oga tulagalua e ono pa'u'u i tua pe 'alofia vasega fa'asaienisi, ma mafaufau, 'Ou te le lelei i le saienisi.' Ma latou te le mafaufau lava e suʻe se kosi maualuga AP. O le a latou iʻu i se ala e matua ese lava.

E ui e moni e le o tamaiti uma e manaʻo e avea ma saienitisi pe a latou matutua, e manaʻomia e tamaiti aoga uma le poto faʻasaienisi e faʻatautaia ai lo latou soifua maloloina ma le siosiomaga, malamalama ia latou filifiliga i le pusa palota, ma e oʻo lava i le tausia o latou fale. Fai mai Donovan-Hermann, “O le pulea lelei o fale e mana'omia ai ni vaega o le poto fa'asaienisi e puipui ai mai limu oona mai se paipa liki po'o le malamalama i le mata'utia o le gase o le kesi. Ma i totonu o tatou lava tino, o le iloaina o le auala e galue ai siama-ma le mulimuli i suʻesuʻega faʻasaienisi lata mai i le auala e togafitia ai-e mafai ona fesoasoani ia i tatou e puipuia ai o tatou aiga.

"Faasologa o Vasega Muamua a Mrs. Wilder 2022-2023"

Faʻatoʻilaloina le taimi-faʻalavelave

E oo lava i luma o le fa'ama'i na mafua ai ona maualalo togi o su'ega mo tamaiti a'oga i le atunu'u, sa tauivi faia'oga tulagalua e fa'afetaui a'oa'oga fa'asaienisi i se fa'atulagaga ua uma ona tumu. O le mafua'aga i luga o lenei mea ona o le tele o potuaoga tulagalua e taula'i i le numera ma le faitau, ma e le'i su'esu'eina le saienisi se'i vagana le vasega lima i Uosigitone. E le gata i lea, talu ai o le tele o faiaoga o aoga tulagalua e le o lagolagoina foi i le faasaienisi, mo nisi, e mafai ona lagona le le mafai ona aʻoaʻoina. Ae ui i lea, o loʻo i ai se auala faʻamoemoeina: tuʻufaʻatasia manatu faʻasaienisi i le faitau, tusitusi ma le numera.

Fai mai Michelle Grove o loʻo i ai se manatu sese o le numera ma le faitautusi e aʻoaʻoina faʻatasi. "O le mea moni, e mafai ona tuʻufaʻatasia autu faʻasaienisi i le numera poʻo le faitau / tusitusi - e taʻua lea o tusitusiga faʻavae."

Fai mai Grove, sa galulue o ia ma faiaoga sa latou faaaogaina lesona o le tino o laau mo le faitautusi ma le tusitusi e faavae mai mea iloga. Tatala A'oa'oga Punaoa (OER), o se punaoa e leai se totogi mo faiaoga. "O le malamalama o tamaiti aoga na amata mai i le fatuina o ni ata faigofie i le amataga o le tausaga, i le faʻaalia o nei faʻamatalaga le mautonu e uiga i faiga faʻasaienisi."

O le isi fa'ata'ita'iga o le fa'asaienisi tu'ufa'atasia mai faia'oga o vasega muamua ma le lima i le eria o Olympia na fuafua mo le vasega lima e asiasi i le vasega la'ititi e fa'asoa a latou a'oa'oga fa'asaienisi. I tausaga mulimuli ane, na toe manatua ai e le faiaoga faasaienisi o le vasega lima, o TJ Thornton, le aoga tele o lenei mea mo se tamaitiiti aoga e toatasi:

“Na fesili mai se tasi o tama i la'u vasega, 'O afea tatou te faia ai lena mea i tamaiti o le vasega muamua'? I le taimi nei, e le o ia o se tamaititi aoga sili ona malosi i aʻoaʻoga, ma e ui lava i luga atu o le afa o lona olaga ua mavae, sa ia mafaufau i ai ma sa fiafia e faasoa atu le faasaienisi i le vasega muamua.”

"Fa'amoemoega o le A'oga: Le Siata Ma'itusi Uma". Pusa o lo'o fa'aigoaina "ELA Literate," "Scientifically Literate," Mathematics Literate," "Arts/Culturally Literate," "Socially/historical literate," faasino i le fetu "Learner learner"
O le faʻamoemoe o le aʻoga o le atinaʻeina lea o le "All-Literate Learners" i le gagana Peretania, faʻasaienisi, numera, talafaasolopito ma faatufugaga ma aganuu, faʻasoa i le "Saienisi Elementary e toe foʻi mai" webinar, Fepuari 2023 Puna: OSPI.

Evolution of science: mai le "absolute" i le tuʻufaʻatasia o suʻesuʻega fou

Mo le toʻatele, o le faʻamaʻi Covid-19 ua aumaia i le fale le taua o le malamalama i faiga faʻasaienisi faavae. Donovan-Hermann, faamaopoopo faasaienisi i Pasco, fai mai o le alualu i luma faatekinolosi ua i ai se aafiaga tele i le malamalama faasaienisi.

“Ua tele suiga o le faasaienisi talu mai lo’u aoga maualuga. I le taimi muamua, sa matou aʻoaʻoina e uiga i 'mea saʻo', ae o le taimi nei, o le mafai ona suia o matou mafaufau pe a suia le saienisi-e taua tele."

E le gata i lea, o le malamalama i faʻamatalaga e faʻatatau i faʻamaoniga-pe i le saienisi poʻo le saienisi faaupufai-e taua tele i le faʻauʻuina o tamaiti aʻoga o loʻo Aʻoaʻo Aʻoaʻo Uma.

“Ua tele suiga o le faasaienisi talu mai lo’u aoga maualuga. I le taimi muamua, sa matou aʻoaʻoina e uiga i 'mea saʻo', ae o le taimi nei, o le mafai ona suia o matou mafaufau pe a suia le saienisi-e taua tele."
- Lorianne Donovan-Hermann, Fa'asaienisi Coordinator i le ESD 123

Na manatua e Michelle Grove: “O le vasega a la'u tama teine ​​i le vasega fitu na taulai atu i le taua o mafaufauga e faavae i molimau o se autu o le tausaga atoa. O lea la, ina ua ia matauina le au faipule faaupufai i luga o le TV o finau e aunoa ma se faamaoniga, sa ia le fiafia, fai mai. 'E le tatau ona faatagaina i latou e faia lena mea!'”

Fesili mo nisi faasaienisi

Fai mai Grove o se tasi o auala e mafai ai e matua ona lagolagoina aoaoga faasaienisi o le auai lea i le fale tatala a le latou aoga ma fesili atu, “O le a lau mea e fai i le Faitautusi, Math ma le Saienisi?” Fai mai a ia, o le mea e fesoasoani i le faasaienisi tulagalua e manuia ai, o se feso'ota'iga o le 1) pule o lo'o siamupini i le faasaienisi; 2) faiaoga e iai le tomai ma le mautinoa, ma le 3) faatupeina mai se faiga e faamuamua.

O le iai o le lagolago mai le pulega a le a'oga i le lotoifale e mafai ona fesoasoani e fa'amuamua le tu'ufa'atasia fa'asaienisi i totonu o le potuaoga. O Scott Killough o le faamaopoopo fa'aailagi fa'asaienisi mo le ESD 113 ma o se sui o le Komiti Fa'atonu a le A'oga Fa'aitumalo a Tumwater. Na ia toe manatua se talanoaga na faia e le pulega a le aʻoga ma lona sa avea muamua ma pule i le faʻaiʻuga o le faʻamaʻi Covid-19. Na fa'amauina e le Komiti Fa'atonu e tatau ona fa'aaofia i totonu o le tala fa'atatau o tupe fa'aletausaga le suiga umi o le Social Emotional Learning (SEL). “O lea ua avea nei ma se laina i totonu o le tatou paketi, e tusa lava po o a suiga i tagata faigaluega. SEL o iinei e nofo ai. Fai mai a ia, o se faiga fa'apena e mafai ona fesoasoani i le tu'ufa'atasia o le Elementary Science.

Venn diagram: Math science ELA
Math, Science and English Language arts: tolu mea lelei e lelei fa'atasi. Fa'asoa i le "Fa'asaienisi tulagalua e toe fo'i mai!" webinar.

E faapena foi Kimberly Astle mai le Ofisa o le Superintendent of Public Instruction (OSPI) sa unaia faiaoga i le webinar ia Fepuari ina ia mafaufau pe faapefea ona avea le saienisi ma taula e lagolago ai le aoaoina o le Gagana Peretania. "Ou te vaʻavaʻai i luma e ala i le vaʻavaʻai pe faʻapefea ona avea le saienisi o se vaega o se faiga o aʻoaʻoga."

Fa'afitauli WEIRD a Science

O le tu'ufa'atasia o le fa'asaienisi i totonu o potu a'oga tulagalua e mafai fo'i ona iai se a'afiaga lelei i le fa'atupuina o le tutusa fa'ale-aganu'u-pe a fa'amalosia e lesona tamaiti a'oga e fa'ao'o mai a latou a'oa'oga fa'aleaganu'u ma fa'atauaina i su'esu'ega fa'asaienisi. I le tele o tausaga talu ai nei, ua taulaʻi atu ai e le au aʻoaʻo ma le au faʻamalosi i le faʻafitauli "WEIRD" aʻoaʻoga faasaienisi, o lona uiga, na faʻaogatotonu i le faasaienisi mai Western, Educated, Industrialized, Rich, and Democratic (WEIRD) sosaiete. Saienisi i lenei tulaga e masani ona le amanaiaina sao o tamaitai ma tagata lanu, po'o le fa'apea fo'i pe ta'u seseina a latou mea na maua i tama pa'epa'e pa'aga. E mafai e lenei mea ona tu'u ai i tamaiti a'oga le manatu e na'o ni ituaiga tagata e "faia le saienisi".

Ina ua aʻoaʻoina Donovan-Hermann i le vasega 3 i le Tri-Cities eria, sa auai o ia i le vaiaso atoa, faiaʻoga-saienisi faigapaʻaga (TSP) ma se tagata suʻesuʻe i le Pasefika Northwest National Laboratories. O le sini o le faateleina lea o le malamalama faiaoga ma toe aumaia mea na ia aoaoina i ana tamaiti aoga.

Fai mai Grove o se tasi o auala e mafai ai e matua ona lagolagoina aoaoga faasaienisi o le auai lea i le fale tatala a le latou aoga ma fesili atu, “O le a lau mea e fai i le Faitautusi, Math ma le Saienisi?”

"Na ou toe aumaia ata o aʻu o galue i le fanua ma le saienitisi e faʻaalia ai laʻu vasega. O se tasi teineitiiti, mai se nuu i tua, sa tilotilo mai i le ata i luga o la’u telefoni ona toe foi mai lea ia te a’u ma faapea mai, ‘Oi—e sese lena ata. O fea le ata o le saienitisi?' Sa ou tilotilo ifo i lalo ma faapea atu, 'O ia lena—o Dr. Frannie Smith lena.' E leʻi iloa e lenei teineitiiti e mafai ona avea fafine ma saienitisi.”

O lena na musuia ai Donovan-Hermann e valaaulia le saienitisi, "Dr. Frannie” e tautala atu ai i lana vasega. O lea na amata ai se faiga faapaaga e talitonu o ia na aafia ai le toatele o ana tamaiti aoga. “I ni tausaga mulimuli ane, sa ou fetaui ai ma le teineitiiti; ua tusa nei ma le 20 tausaga le matua ma o loo faigaluega e sefe mo le kolisi. Ou te manatua lona fiafia a o ia talanoa e uiga i le feiloaiga ma Dr. Frannie.”

O le STEM Teaching Tools blog e ofoina atu le taʻiala i le talanoaina tuuga i le tulaga o aoaoga faasaienisi, “E iai le tuuga ma le faailogalanu i potuaoga faasaienisi. O tamaiti a'oga, e tusa lava po'o le a le la'ititi, e nofouta i tu'uga, ma fa'ata'ita'i fa'aituau fa'ale-agafesootai. Latou te maitauina po o ai o loʻo i totonu o le potu - e le gata i le mea moni (o oe ma isi tamaiti aʻoga) ma faʻatusa (o ai e faia le saienisi? o le a le foliga o se saienitisi?)."

Washington STEM o loʻo fautua mo le faʻasaienisi faʻatasi i potu aʻoga tulagalua ina ia mafai e tamaiti aʻoga uma i Uosigitone ona tali le fesili, “O ai e faia le faasaienisi?” ma le upu e tasi:

“O aʻu.”

*faatulagaina e le Leadership and Assistance for Science Education Reform (LASER) o se faalapotopotoga i le setete atoa, e taitaia e Washington STEM i faiga faapaaga ma le OSPI, Education Service Districts (ESD) ma le Institute for Systems Biology. (A'oa'o atili e uiga i pe na faapefea ona sau le LASER.) Faʻatasi, latou te tuʻuina atu webinars, punaoa i luga ole laiga e taulaʻi i le siitia o le tutusa i le k-12 aʻoaʻoga faasaienisi.